Gümrük Birliği Ortak Komitesi

AT-Türkiye Gümrük Birliği Ortak Komitesi, Ankara Anlaşmasının yukarıda belirtilen 24'üncü maddesine uygun olarak, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 52'nci maddesi ile kurulmuştur. Anılan maddenin birinci fıkrasında, AT-Türkiye Gümrük Birliği Ortak Komitesinin görevleri hükme bağlanmaktadır. Buna göre Komite, bilgi ve görüş alışverişi sağlar, Ortaklık Konseyine tavsiyelerde bulunur, gümrük birliğinin gereği gibi işlemesini sağlamak için görüşler ileri sürer.

52'nci maddenin 2'nci fıkrasında, âkit tarafların Ortaklık Konseyi Kararının uygulanmasına ilişkin ve kendileri için güçlük doğuran herhangi bir hususu Gümrük Birliği Ortak Komitesi içinde istişare edebilecekleri öngörülmüştür.

1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 53'üncü maddesinde Gümrük Birliği Ortak Komitesinin yapısı ile çalışma tarzına ilişkin bazı genel ilkeler yer almaktadır. Buna göre Komite, âkit tarafların temsilcilerinden oluşur. Komite başkanlığı altı aylık sürelerle dönüşümlü olarak Topluluk temsilcisi ve Türkiye temsilcisi tarafından yürütülür. Komite kural olarak ayda bir kez toplanır. Komite bunun dışında kendi usul kurallarına uygun olarak, başkanın insiyatifi veya âkit taraflardan birinin talebi üzerine de toplanabilir. Komite görevlerini yerine getirmede kendisine yardım etmek üzere alt komiteler ve çalışma grupları kurulmasına karar verebilecektir. Alt komite ve çalışma gruplarının bileşimi ve çalışma usulleri Komite tarafından kendi usul kurallarına uygun olarak belirlenecek olup, görevleri her somut olay için ayrıca tespit edilecektir.

Gümrük Birliği Ortak Komitesi, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı ile düzenlenen danışma ve karar usullerinde önemli bir yere sahiptir.

1/95 sayılı Kararın 55'inci maddesinde, Avrupa Toplulukları Komisyonunun, gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili bir alanda yeni bir mevzuat hazırlarken üye ülke uzmanlarına danışması halinde, gayri resmi yollardan Türk uzmanlara da danışması öngörülmüştür. Komisyon mevzuat önerisini Topluluk Konseyine iletirken bir örneğini de Türkiye'ye gönderecektir. Topluluk Konseyinin, Komisyonun önerisine ilişkin kararını vermesinden önceki safhada âkit taraflardan birinin talebi üzerine tarafların Gümrük Birliği Ortak Komitesinde birbirleriyle tekrar istişare edecekleri öngörülmüştür.

1/95 sayılı Kararın 56'ıncı maddesinde ise, gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili alanlardan birine ilişkin mevzuatın Topluluk tarafından kabul edilmesi durumunda, Topluluğun Gümrük Birliği Ortak Komitesi aracılığıyla Türkiye'yi derhal haberdar edeceği hükme bağlanmıştır. Böylelikle, Türkiye'nin, gümrük birliğinin gereği gibi işlemesine hizmet edecek mukabil mevzuatı kabul etmesine olanak sağlanmış olmaktadır. Türkiye'nin anılan mukabil mevzuatı kabulü konusunda bir sorun varsa, Gümrük Birliği Ortak Komitesinin karşılıklı kabul edilebilir bir çözüm bulmak için her türlü çabayı göstereceği ifade edilmiştir. Ancak ulaşılacak çözüm yine gümrük birliğinin gereği gibi işlemesine hizmet eder nitelikte olacaktır.

1/95 sayılı Kararın 57'nci maddesinde ise, bu kez Türkiye'nin gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili alanlarda mevzuat değişikliğine gitmesi veya yeni mevzuat oluşturması olasılığı ele alınmıştır. Oluşturulması düşünülen mevzuatın taslak haline gelmiş olması durumunda, istişarelerin Gümrük Birliği Ortak Komitesinde yürütüleceği öngörülmüştür. Anılan mevzuatın kabul edilmesi halinde de, Türkiye, Topluluğu yine Gümrük Birliği Ortak Komitesinde bilgilendirecektir. Eğer Türkiye'nin böyle bir mevzuatı kabul etmesi gümrük birliğinin gereği gibi işlemesini aksatacak nitelikteyse, Gümrük Birliği Ortak Komitesi karşılıklı kabul edilebilir bir çözüm bulmaya çalışacaktır.

1/95 sayılı Kararın 58'inci maddesinde ise, Topluluk veya Türkiye tarafından gümrük birliğinin işleyişiyle doğrudan ilgili bir alanda yeni mevzuat kabul edilip de, Gümrük Birliği Ortak Komitesinde yürütülen istişarelerde karşılıklı kabul edilebilir bir çözüme ulaşılamazsa ve maddede sayılan sorunlardan birine neden olma durumu varsa, taraflarda birinin meseleyi Gümrük Birliği Ortak Komitesine havale edebileceği hükme bağlanmıştır. Komite eğer gerekliyse doğabilecek zarardan kaçınmayı sağlayacak uygun tavsiyelerde bulunacaktır. Aynı usul kabul edilen mevzuatın uygulanmasından doğan farklılıkların söz konusu olması durumunda da uygulanacaktır.

AT-Türkiye Gümrük Birliği Ortak Komitesi Toplantı Raporları

AT Türkiye Gümrük Birliği Ortak Komitesi 13. Toplantısı Raporu (İngilizce - PDF - 59,3 KB)

Gümrük Birliği Ortak Komitesi (MS Word - 36 KB )