Avrupa Parlamentosu

Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği (AB) kurumları arasında doğrudan halk tarafından seçilen tek organdır. AB üyesi ülkelerin vatandaşları olan Avrupa vatandaşları, her beş yılda bir yapılan AP seçimlerinde oy kullanma hakkına sahiptir. Son seçim 2024 yılında yapılmıştır. Parlamento, 27 üye ülkeden toplam 720 temsilciden oluşmaktadır. Her ülkenin parlamenter sayısı, o ülkenin nüfusuna göre belirlenmektedir.

AP, üye ülkelerde yaşayan vatandaşların demokratik çıkarlarını ve siyasi görüşlerini temsil eden bir organdır. Parlamenterler ülkelerini değil, kendilerine oy veren Avrupa vatandaşlarının siyasi görüşlerini temsil ederler. Bu nedenle, AP üyeleri ülkelerine göre değil, siyasi görüşlerine göre gruplar halinde organize olurlar.  

Parlamento Genel Kurulu kural olarak Strazburg'da toplanır. Siyasi gruplar ve ihtisas komisyonları ise Brüksel'de çalışır, sekretarya ise Lüksemburg'dadır. Parlamento'ya gelen konular öncelikle farklı alanlarda görev yapan ihtisas komisyonlarında görüşülür ve komisyonlar tarafından hazırlanan raporlar Genel Kurul'a sunulur. Genel Kurul'da yapılan tartışmalar da bu raporlar temel alınarak gerçekleştirilir.

AP,  AB Konseyi ile birlikte yasama yetkisini paylaşır. AB üye ülkelerini bağlayacak hukuki düzenlemeler, genel kural olarak hem AP’nin hem de Konsey’in onayıyla kabul edilir. Ayrıca AP, AB bütçesini Konsey ile birlikte hazırlar ve diğer AB kurumları üzerinde siyasi denetim yetkisine sahiptir.

Parlamento, Avrupa Komisyonu’na sözlü ve yazılı sorular sorabilir, soruşturma komiteleri kurabilir ve şikayet dilekçelerini kabul edebilir. Ayrıca, Avrupa Komisyonu’na güvensizlik oyu vererek, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla Komisyon’u istifaya zorlayabilir. Komisyon Başkanı ve Komisyon üyelerinin göreve atanmasında da AP’nin muvafakati gereklidir. Avrupa Ombudsmanı'nın atanması ve raporları aracılığıyla da AB kurumları üzerinde denetim yetkisini kullanabilir.

Ancak Parlamento, bazı konularda sadece danışma organı niteliğindedir ve görüşleri bağlayıcı değildir. Özellikle dış politika alanında bu durum geçerlidir. Birlik Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi, Ortak Dış ve Güvenlik Politikası ile Ortak Güvenlik ve
Savunma Politikasının temel yönleri hakkında AP’ye düzenli olarak bilgi verir ve görüşlerini alır. Yüksek Temsilci, AP’nin görüşlerinin gerektiği şekilde dikkate alınmasını sağlar. AP, Konsey ve Yüksek Temsilciye sorular yöneltebilir, tavsiyelerde bulunabilir ve bu politikaların uygulanmasına ilişkin gelişmeler hakkında yılda iki kez görüşmeler yapar.

Ayrıca AP, AB üyesi ülkelerin ulusal parlamentoları ile parlamentolar arası içindedir. Bu kapsamda, ulusal parlamentoların başkanları ve temsilcileri her yıl biraraya gelir. Ulusal parlamentoların AB Komiteleri ile AP üyeleri de düzenli olarak toplantılar yapmaktadır. AP’nin resmi sayfasına ulaşmak için lütfen tıklayınız.