Reform Eylem Grubu Beşinci Toplantısı Basın Bildirisi Ankara, 11 Aralık 2018

Reform Eylem Grubu’nun (REG) beşinci toplantısı, Avrupa Birliği Başkanlığımız eşgüdümünde Adalet Bakanımız Sayın Abdulhamit Gül’ün ev sahipliğinde, Dışişleri Bakanımız ve Başmüzakereci Sayın Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Dr. Berat Albayrak ve İçişleri Bakanımız Sayın Süleyman Soylu’nun katılımları ile 11 Aralık 2018 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.

Toplantıya, TBMM Adalet Komisyonu Başkan Vekili Sayın Yılmaz Tunç, TBMM İçişleri Komisyonu Başkanı Sayın Celalettin Güvenç, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Sayın Volkan Bozkır, TBMM AB Uyum Komisyonu Başkanı Sayın Mehmet Kasım Gülpınar, Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Başkanı Sayın İsmail Emrah Karayel, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Türk Grubu Başkanı Sayın Akif Çağatay Kılıç, Kamu Başdenetçisi Sayın Şeref Malkoç, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkanı Sayın Süleyman Arslan, Kişisel Verileri Koruma Kurumu Başkanı Prof. Dr. Sayın Faruk Bilir ve Cumhurbaşkanlığı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Başkanı Sayın Salih Tanrıkulu katılmıştır. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı üst düzey temsilcileri iştirak etmiştir.

29 Ağustos 2018 tarihinde düzenlenen IV. Reform Eylem Grubu’nda da vurguladığımız üzere, Türkiye, AB üyeliğini hedeflemektedir ve bu kapsamda çalışmalarına kararlılıkla devam etmektedir. Bugün gerçekleştirdiğimiz toplantıda IV. REG toplantımızda aldığımız kararlar gözden geçirilmiş ve önümüzdeki süreçte hangi adımların atılabileceği kararlaştırılmıştır.

Katılım müzakere sürecimiz her ne kadar siyasi olarak engellense de Türkiye, AB standartlarına uyum için çalışmalarını kararlılıkla sürdürecektir. Reform sürecimizdeki bir diğer önceliğimiz Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinin denetim sürecinden çıkmaktır.

IV. REG toplantımızda karar verdiğimiz üzere, Adalet Bakanlığımız yargı alanında yol haritamızı teşkil edecek Yargı Reformu Stratejisinin güncellenmesi sürecinde son aşamaya gelmiştir. Katılımcı bir yaklaşımla sürdürülen çalışmalarda yargıyla ilgili tüm paydaşların görüş ve önerileri alınmış olup ayrıca Avrupa Konseyi ve AB ile ayrıntılı çalışmalar yapılacaktır.

Yargının etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması önceliğimiz doğrultusunda, IV. REG toplantımızı takiben, istinaf mahkemelerinin sayısı 9’dan 11’e çıkarılmış ve yargıda hedef süre uygulamasına geçilmiştir. Ocak 2019 itibariyle her bir soruşturma ve dava için öngörülen hedef süre taraflara tebliğ edilmeye başlanacaktır.

Türkiye Adalet Akademisinin reforme edilerek yeniden yapılandırılmasına ilişkin çalışmalar yürütülmektedir.

Adalet Bakanlığımız, önümüzdeki dönemde hakim/savcı sayısını Avrupa Konseyi Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) tarafından kabul gören standartlar doğrultusunda artırmayı hedeflemektedir. Adalet Bakanlığımız, 2023 yılına kadar, hakim/savcı adaylarının alımları konusunda gerekli planlamaları yapmıştır. 2019 yılında 1000 adlî yargı hâkim ve savcı adayı, 500 avukatlık mesleğinden hâkim ve savcı adayı, 100 idari yargı hâkim adayının belirlenmesi için; 29 Aralık 2018 tarihinde Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yazılı merkezi sınav gerçekleştirilecektir. Hali hazırda, eğitim almakta olan 2874 hakim/savcı adayı bulunmaktadır. Adalet Bakanlığımız, hakim ve savcı adaylarının gerekli kişisel, mesleki ve iletişim becerileri ile donatılarak, mesleğe kazandırılması konusunda en uygun modelinin belirlenmesi için Hukuk Fakülteleri, Yükseköğretim Kurumu, Hakim ve Savcılar Kurulu ve Türkiye Barolar Birliği başta olmak üzere ilgili tüm paydaşların katılımı ile toplantılar yapmakta; AB iyi uygulama örneklerini araştırmaktadır.

Temel hakların korunmasını güçlendirmek üzere uygulama süresi Mart 2019’da dolacak olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İhlallerinin Önlenmesine İlişkin Eylem Planını 2019 yılının ilk çeyreğinde güncelleme kararı aldık. Planın güncellenmesi sürecinde, Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu dahil tüm paydaşların görüş ve önerileri alınacaktır.

Temel hakların ve özgürlüklerin evrensel ölçüt ve uygulamalar ışığında geliştirilmesi bağlamında Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nu daha etkin ve işlevsel kılmaya yönelik politika ve tedbirlere “2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı” kapsamında yer verilmiştir. Bu bağlamda Kurum’un personel, mali, teknik ve fiziki altyapısının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Roman vatandaşlarımızın yaşam koşullarının iyileştirilmesi kapsamında yürüttüğümüz çalışmalara hızla devam etmekteyiz. Bu kapsamda, Türkiye-AB Roman Seminerine 2019 yılı içerisinde ülkemizde ev sahipliği yapacağız.

IV. REG kararı doğrultusunda, kalan yükümlülüklerimiz kapsamında çalışmalarımızı son dönemde yoğunlaştırdık ve her bir yükümlülük için çalışma grubu oluşturduk. Çalışma Gruplarımız, ikinci tur toplantılarını tamamladılar.

Son REG toplantımızdan bu yana, “Çipte parmak izi bilgisi içeren uluslararası biyometrik pasaportlara geçiş” yükümlülüğümüzün karşılandığı Avrupa Komisyonu tarafından teyit edilmiştir. Kalan altı yükümlülüğümüz çerçevesinde çalışmalarımız devam edecektir.

Vize Serbestisi Diyaloğu kapsamında önemli bir adım daha attık. Ağır Suçlar ve Terörizmle Mücadele Konusunda Europol ile yetkili Türk Makamları Arasında Kişisel Verilerin Değişimine Dair Türkiye-AB Anlaşmasının akdedilmesine ilişkin müzakerelere 30 Kasım’da Brüksel’de başladık. Bu sayede hem Vize Serbestisi Diyalogunda bir yükümlülüğü daha yerine getireceğiz hem de terörle ve organize suçlarla mücadelede AB’yle işbirliğimizi arttırmış olacağız.

Eş zamanlı olarak, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında çalışmalarımız teknik seviyede devam ediyor.

Kalan yükümlülüklerimiz kapsamında ayrıca geçtiğimiz dönemde kadük olan “TBMM Üyeliği Etik Kanun Teklifi”nin TBMM’de yeniden gündeme alınması konusunu da toplantımızda ele aldık. Söz konusu Teklifin canlandırılması konusunda en kısa zamanda Yüce Meclisimizin desteğini bekliyoruz.

Çalışmalarımızı yoğunlaştırdığımız bu süreçte, önemli işbirliği alanlarımızda AB ve Avrupa Konseyi ile temaslarımız en yüksek seviyede devam etmektedir.

22 Kasım tarihinde AB ile gerçekleştirdiğimiz Üst Düzey Siyasi Diyalog toplantısında, siyasi reform sürecimizdeki son gelişmeleri, göç, vize serbestisi ve terörle mücadele dahil olmak üzere önemli konuları ele aldık. REG’in yeniden toplanmaya başlaması, muhataplarımızca memnuniyet ile karşılanmış ve ülkemizin hukukun üstünlüğü ve temel haklar alanlarında reformları hızlı bir şekilde hayata geçirme hususunda sergilediği tutumun altı çizilmiştir. AB tarafı, Avrupa Konseyi ile ülkemiz arasında, Gayriresmi Çalışma Grubu toplantıları dahil olmak üzere, işbirliğinin devam ettirilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir.

Avrupa Konseyi yetkilileri ile Adalet Bakanlığımız arasında 4-5 Ekim tarihlerinde Ankara’da düzenlenen Gayriresmi Çalışma Grubu toplantısında Yargı Reformu Stratejisinin güncellenmesinden OHAL sürecinde alınan tedbirlere kadar çeşitli konular ele alınmıştır. Avrupa Konseyi, İnsan Hakları Tazminat Komisyonu’nun yetki alanının genişletilmesi ile dostane çözüm ve tek taraflı deklarasyon sonucu verilen AİHM kararı sonrasında yeniden yargılama ve soruşturma açılması imkanlarının genişletilmesine yönelik atılan adımları memnuniyetle karşılamıştır.

25 Temmuz 2018 tarihinde 7145 sayılı Kanunla Tazminat Komisyonunun yetkisinin genişletilmesinin ardından, Anayasa Mahkemesi, bu yolu tüketilmesi gereken olağan başvuru yolu kabul etmiş ve kabul edilemezlik kararları vermiştir. Tazminat Komisyonu da başvuruları almaya başlamıştır.

Ayrıca, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu, Avrupa Konseyi nezdinde temaslarda ve bilgilendirmede bulunmak üzere 29 Kasım 2018 tarihinde Strazburg'a bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.

Türkiye-AB arasında 28 Kasım tarihinde Brüksel’de Ortaklık Komitesi düzenledik ve ilişkilerimizin birçok boyutunu ele aldık. Ortaklık Konseyi’nin de önümüzdeki aylarda toplanmasını bekliyoruz.

Türkiye-AB Terörizmle Mücadele İstişareleri kapsamında hazırlanan Eylem Listesi doğrultusunda Adalet Bakanlığımız ile Eurojust arasında diyalog güçlendirilmiş ve karşılıklı ziyaretler planlanmıştır. Adalet Bakanlığımızın temsilcileri 16 Kasım’da Eurojust’ı ziyaret etmiş; 10 Aralık’ta da Eurojust temsilcileri ülkemize çalışma ziyareti gerçekleştirmişlerdir. Eylem Listesinde yer alan bir diğer faaliyet olarak, 11 Aralık’ta (bugün) Avrupa genelinde radikalleşmeyle mücadele alanında rol oynayan uzmanları ve kurumları bir araya getiren "Radikalleşme Farkındalık Ağı-RAN" ile Ankara’da bir çalıştay düzenlenmektedir. Ayrıca, Emniyet Genel Müdürlüğümüz tarafından Europol ve AB üyesi ülkelerin temsilcilerinin katılımıyla 17-18 Ekim tarihlerinde bir çalıştay düzenlenerek, ülkemizde ve AB ülkelerinde faaliyet gösteren terör örgütleri ve organize suç şebekeleri hakkında bilgi paylaşımında bulunulmuştur.

Avrupa Komisyonunca iyi düzeyde ilerleme kaydettiğimiz belirtilen Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Faslında (24. Fasıl) da çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Yabancılarla ilgili göç stratejilerini belirlemek, koordinasyonunu ve uygulamasını takip etmekle görevli Göç Kurulunun ilk toplantısı, 21 Kasım 2018 tarihinde gerçekleştirilmiş ve Milli Göç Strateji Belgesinin hazırlıkları başlamıştır. Bir önceki REG toplantımızda mutabık kaldığımız üzere, 2019-2021 yıllarını kapsayacak Organize Suçlarla Mücadele Eylem Planının 2019 yılı Ocak ayında onaylanması hedeflenmektedir.

18 Mart Türkiye-AB Mutabakatı çerçevesinde, ülkemizin yoğun çabaları sayesinde düzensiz göçün kontrol altında tutulması ve daha da önemlisi can kayıplarının önüne geçilmesi konusunda yakalanan istikrar sürdürülmüştür.

Mutabakat çerçevesinde, AB’ye katılım müzakerelerinin tekrar canlandırılması, Vize Serbestisi Diyalogunun hızlandırılması, Gönüllü İnsani Kabul Programının uygulanması, ülkemizde geçici koruma altında bulunan Suriyelilere mali yardımın hızlandırılması ve Gümrük Birliğinin güncellenmesi için müzakerelere başlanması konusunda AB’nin de taahhütlerini yerine getirmesini bekliyoruz. Gümrük Birliği’nin güncellenmesi müzakerelerinin bir an evvel başlaması hem AB hem de Türkiye’nin yararına olacaktır.

Göç yönetiminin salt güvenlik anlayışıyla değil, insani boyutuyla da ele alınması gerekmektedir. Marakeş’te Hükümetlerarası Konferans’ta kabul edilen Küresel Göç Mutabakatına, göçün tüm boyutlarını bütüncül ve kapsamlı bir şekilde ele alması ve uluslararası alanda daha etkin bir işbirliğinin geliştirilmesi bakımından önem atfediyoruz. Keza, dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke olarak, 17 Aralık 2018 tarihinde BM Genel Kurulu’na sunulacak olan Mülteciler Konulu Küresel Mutabakatı’nı da, mülteciler konusunda yük ve sorumluluk paylaşımı bağlamında somut adımlar atılması için önemli bir referans belge olarak görüyoruz ve bu açıdan tam olarak uygulanmasını yakından takip edeceğiz.

30 Kasım 2018 tarihinde Brüksel’de yapılan Sığınmacı Mali İmkanı Yönlendirme Komitesi toplantısı ile 3 milyar Avro tutarındaki ikinci dilimin sektörlere dağılımı konusunda AB tarafı ile ön mutabakat sağlanmıştır. İkinci dilimin en kısa zamanda hızlı bir şekilde harcanmaya başlanmasını bekliyoruz.

Türkiye-AB Katılım öncesi mali yardımlar (IPA) çerçevesinde bugüne kadar yargı, temel haklar, göç ve sınır yönetimi alanında önemli projeler hayata geçirilmiştir. Katılım müzakereleri siyasi nedenlerle engellenmekteyken, mali yardımlar AB’ye uyum sürecimizde önemli bir enstrüman olmaya devam etmiştir. Reform ve AB’ye uyum adımlarını canlandırdığımız bu süreçte, IPA fonlarında kesintiye gidilmesi kararıyla, AB’nin Türkiye’deki görünürlüğü azalacak ve özellikle öğrenciler, yereldeki paydaşlar ile sivil toplum örgütlerinin AB’deki muadilleri ile etkileşimleri kısıtlanacaktır. Önümüzdeki süreçte, AB’nin bu yaklaşımından vazgeçmesini, aksine, çabalarımızı teşvik edici şekilde siyasi, mali ve teknik desteğini artırmasını bekliyoruz.

Reform Eylem Grubu, 18 Aralık’ta Enerji, 15 Ocak’ta Ulaştırma, 28 Şubat’ta da Ekonomi alanında Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Diyalog toplantılarının ve 18-20 Aralık’ta Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu toplantısının yapılacak olmasını memnuniyetle not etmiştir.

Ayrıca, Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması sürecindeki gelişmeler yakından takip edilmektedir. Brexit’in ülkemize olabilecek etkilerini ele almak ve bu bağlamda çıkarlarımızı en iyi şekilde korumak amacıyla Birleşik Krallık tarafı ile çalışma grupları oluşturulmuş, keza Üst Düzey Brexit Diyalogu tesis edilmiştir.

Bir sonraki REG toplantısının Hazine ve Maliye Bakanlığımız ev sahipliğinde 2019 yılının ilk yarısında gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.